HOLA, DISFRUTA DE DIFERENTES MANERAS TU PÁGINA DE "LA UNIDAD MORELOS":

sábado, 10 de marzo de 2012

"ON CHICHIUEUENTSIN" ("Un Perro Viejo"), cuento infantil indígena del estado de Guerrero, en lengua NÁHUATL

"On chichiueuentsin"


Nemia se chichiueuentsin xikitlakualtiaya pampa tlaxijki
yejua ika xokixijko ika on apistli, okijto on chichiueuentsin
nikontemok se nokniuan, pampa yejua nechilis kenijke
nitlakuas opeokimilis akino nokniuan yes, okijto on koyotl
ueuentsin yejua nokniuan yes ipan se tonajli olla ipan se
tepetl okijtemoko in nokniuan yes oasikokijtok ompauajla
on koyoueuentsin kema on chichiueuentsin kimakasia
kema okijto on chichiueuentsin maninotsa koyotl
nikito on nokniuan yes okinisiuitl on chichiueuentsin
DÉ CLIC ABAJO, EN   "Más información"   Y LEA CUENTO COMPLETO Y TRADUCCIÓN: 




okitlatoltike on chichiueuentsin tlenon noteki kijlia
nitetemoa se nokniuan okkijlike on chichiueuentsin nikan
xinexchia amantsin niuajlao on chichiueuentsin ompa
okino kema okijtak yauajlao kuajkilia se totolin okijli
aman xitlakua on chichiueuentsin opeo ixtlakua xokitlami
okijli on koyoueuentsin tejua xikuas nejua yonixui on
koyoueuentsin okasik nochika injuiy iuan omitl okijlike
on chichiueuentsin oksepa tiualao chichiueuentsin kema
oya icha kuako asik onotekak impan kiauatek un iteko on
siuatl okitak on ixuik san iteuey onsiatl okijli in ueuentsin
motskuin santiueyi ononkijli on ueuentsin titlajxikein
chichiueuentsin okikuato kuitlatl okse nonejli oya
okitato in nokniuan oasik kampa okijtoke ipanonamikis
in chichiueuentsin on asik okijtok ya uajlao in nokniu
okilijke on chichiueuentsin ya yotejko okinenkili on
chichiueuentsin kema kijlia nikan xinechia niman niaujlao
on koyoueuentsin ouekauito niman on chichiueuentsin
kinekiyayaskia niman okijto nikchia achitsin okitak
yeualao kuakuikia se chito kijlia se chichiueuentsin
niman xtlakuajtiutsi, on chichiueuentsin xokitlami
okilijke on koyoueuentsin xikua tejua nejua yonixui, on
koyoueuentsin okikua nochi ka omitl, kuakyotlakuake
okitike on chichiueuentsin moteke xikipia se kaxtil on
chichiueuentsin okinankili kema no teko se kipia se kaxtil
uan okikilijke chichiueuentsin san se tepitsin ixnechcha
ompa neua nikasi se caxtil achi ueyi niman tejua ti nech
xiuitlapanuis kuak ye neua uejka ompa timitsmaka ompa
tikuas uan tlayua ompa onoteteka kankochi on kuanakame
kana tlakoiuan okikak onokoteteu opui tsatsitiui kikila
oska, oska, oska okikitlanui okasito on chichiueuentsin ya
yekikuatikakta on kaxtil okilijke on chichiueuentsin otikuili
on koueuentsin yeuin kaxtil tlaxtejua yeska yonkatka yo
kikuaka okuikak ichan kijlia ilamajtsin xamanili tlaxkajli
ximaka kuajli ma ixui niktlatsokama ti pampa kam otikkuili
un kaxtil on chichiueuentsin okimakake san kan oixuik okse
tonali oya on chichiueuentsin okitato in nokniu oya oasik
kan in pariente koyoueuentsin okilijke on chichiueuentsin
ketal san ken xmistlakualtia okinankili on chichiueuentsin
kema ya yenechtlakualtia okijtok on koyoueuentsin
aman tikchiuaske se iluitl tejua tiueli titlatsotsona nejua
niueli ni nokuikatika on tlayoua onosentlalijke ichan on
chichiueuentsin opeke tlauani kuak yotlatlauanke okilijke
on chichiueuentsin mi tokaroa totlatsotsona ni no kuikatis
se tlaxuikali uan mas kualtsin okijto on chichiueuentsin
tiaue en tlatenko nikan texkaki no teko keman oyajke neka
tlatenko ompa opeke, on chichiueuentsin opeu tlatsotsona
niman on koyoueuentsin no kuikatia ni man opeu nitotia
yejuame omeme kuak okikake on chichime opeu tlajua
yejuame onomojtike oyojyake kikan tlami tlapouajli de
chichiueuentsin niman koyoueuentsin.
Nombre: Carolina Merino Mateo
Lugar: Temixco, Mpio. Chilapa de Álvarez, Gro.
Lengua: Náhuatl
Región: Centro
1998
Categoría: Infantil


"Un perro viejo"

Había un perro viejito al que no le daban de comer porque
era flojo; no aguantó el hambre y pensó:
Voy a buscar a un amigo para que me diga de qué forma
voy a conseguir algo de comer.
¿Pero quién va a ser mi amigo? ¿A quién se lo voy a decir?,
creo que el coyote será mi amigo.
Al otro día, fue al cerro a buscar a su amigo, encontró al
coyote, que le preguntó:
– ¿Qué haces aquí?
Contestó el perro:
–Busco a un amigo.
Le dijo el coyote:
– Aquí espérame, ahorita vengo.
El perro viejito quedó esperando, de repente vio a su amigo
que traía un guajolote y le dijo:
– ¡Anda, cómelo!
El perro viejo comenzó a comer y no se acabó su comida,
vio al coyote viejo y le dijo:
– Usted cómaselo.
Pero el coyote viejito le contestó:
– Por eso ya te estás muriendo, porque no puedes comer.
El coyote agarró al guajolote con todos los huesos y le dijo
al perro viejito:
– Mañana vienes otra vez.
El perro se fue a su casa, se acostó en la entrada de la puerta
y cuando salió la mujer vio que el perro estaba
muy barrigón.
La mujer llamó a su esposo y le comentó:
– Tu perro está muy barrigón, perro flojo, fue a comer cochinadas.
Al siguiente día se fue a ver nuevamente a su amigo el coyote,
que le preguntó:
– ¿Ya llegaste?
Respondió el perro:
– Sí.
Entonces el coyote le dijo al perro:
– ¡Espérame, ahorita vengo!
El coyote tardó y el perro ya se quería ir. Pero un hombre
se levantó y gritó:
– ¡Usca! ¡usca!
El hombre siguió gritando, cuando alcanzó al coyote casi ya
se había comido todo; entonces el señor le dijo a su perro:
– Tú le quitaste mi gallo al coyote, si no fuera por ti, ya se
lo hubiera comido.
El señor se llevó al perro a su casa y cuando llegó le dijo a
su esposa:
– Hazle tortillas calientes al perro y dale hasta que esté bien
lleno, gracias a él el coyote no se terminó el gallo.
Al siguiente día, el perro fue a ver a su amigo el coyote,
pero
inmediatamente el coyote le preguntó al perro:
– ¿Qué tal, todavía no te dan de comer?
Y le contestó el perro:
– Ahora sí, ya me dan de comer.
El coyote le dijo que se esperara un rato; cuando llegó, el
perro vio que su amigo el coyote traía un chivo y le dijo:
– ¡Anda, come!
El coyote comió hasta acabar con todo, y le dijo a su
amigo:
– Comí mucho, ya me llené porque me comí todos los huesos,
¿de casualidad tu dueño no tendrá un pollo?
Contestó el perro:
– Sí, mi dueño tiene un pollo grande.
Y le dijo al coyote:
– Cuando sea más tarde voy a agarrar un pollo más grande
y tú me sigues, te lo voy a dejar un poco lejos para que te lo
comas por la noche.
El perro se acostó en donde estaba el gallinero; como a
media noche escuchó que un pollo gritaba, entonces el perro
ladraba y ladraba para despistar al dueño y que no dijera
nada. Más tarde el perro llegó a la casa del coyote viejo para
celebrar lo que habían hecho, se emborracharon y comieron
hasta llenarse, y le dijo al perro:
– Te toca tocar, a mí ya me tocó tocar la canción más bonita.
Contestó el perro:
– Vamos allá a la orilla del río, aquí nos va a escuchar mi
dueño.
Y se fueron los dos a la orilla del río. El coyote comenzó
a tocar y el perro a bailar. Al momento escucharon muchos
ruidos y se dieron cuenta que eran muchos perros ladrando;
entonces estos dos amigos se espantaron y se fueron.

No hay comentarios.: